eRapport

Deciphering the mechanisms of neuropsychiatric symptoms in people with dementia

Prosjekt
Prosjektnummer
912301
Ansvarlig person
Audun Osland Vik-Mo
Institusjon
Helse Stavanger HF
Prosjektkategori
Postdoktorstipend
Helsekategori
Mental Health
Forskningsaktivitet
2. Aetiology
Rapporter
2022 - sluttrapport
The project has provided the largest collection of prospective followed brain bank of Lewy-body dementia. There are currently still ongoing analyses of data due to increased number of brain included. The project has provided valuable information on the association between the different neurodegenerative diseases risk of crossover between both aetiology and symptoms. The project has lead to a permanent academic position at University of Bergen allowing for continued progress. The project has provided a background to the novel treament study on the use cannabidiol for agitation in dementia. There is also a large study ongoing on vascular risk profile and muscle-brain interaction with focus on depression. The key objectives of the study of providing better understanding and treatment options is continued within a new phd-project, and a new post-doc. The key questions is also beeing follower up in national study Dementia-disease initiation (DDI) with a specific psychiatric cohort. Our data show both the importance of diagnostics between dementia diagnosis with impact on treatment of prognosis. Current data also shows excellent clinical validity of diagnostics. The data is now the baseline of both a novel drugtrial and increased biological understanding of neuropsychiatric symptoms.
2021
Både grunnarbeid for forståelse av variasjonen i adferdsforstyrrelser i demens og planlagt intervensjonstudie på Cannabidiol for agitasjon ved Alzheimer sjukdom.Som del av min postdoc har eg deltatt i 4 publikasjoner som er ferdig utgitt i 2021, eg har ein phd-student og ein kommande phd-student som biveileder. Arbeidet mitt har vore prega av pandemien der hovudfokus med intervensjonstudie er blitt utsatt både grunna tryggleik og faglig utbytte av studien. Eg har også deltatt aktivt i brukerinnvolvering gjennom utarbeid av ny plan for forskerskole for brukere i prosjekter. Gjennom fagdager og forskingdager har eg deltatt i implenetering og offentlig kunnskap om temaet. Association of Malnutrition with Functional and Cognitive Trajectories in People Living with Dementia: A Five-Year Follow-Up Study. J Alzheimers Dis. 2021 Jan 13. PMID: 33459715. Viste kor viktig fokus på ernæring og ernæringstilstand er for forløpet til demenspasienter. Vi fann klare resultat p at dette var gjeldande for alle typer demensdiagnoser. Overraskande og ny kunnskap var at utslaget var kun for funksjonssvikt og ikkje kognitiv svikt. Dette førte til SESAM sin lederartikkel i Neurology, publiseres i 2023. Benzodiazepines and antidepressants: effects on cognitive and functional decline in Alzheimer's disease and Lewy body dementia. Int J Geriatr Psychiatry. 2020 Dec 31. PMID: 33382911. Denne publikasjonen viste den viktige og tydelige effekten av benzodiazapiner på pasienter med demens. Trass i åtvaringer er dette svært vanlig at eldre, og spesielt med depresjon får slike medisiner utskrive. Vi viste at akkurat kombinasjonen av antidepressiva og benzodiazepiner er tett kobla til auka funksjonssvikt. Slik informasjon har direkte relevans til aktuell praksis for sårbare eldre. Differentiating traits and states identifies the importance of chronic neuropsychiatric symptoms for cognitive prognosis in mild dementia. Alzheimers Dement. 2021 feb; 13(1):e12152. Detet studien er ein kompleks datanalyse som tar både hensyn til variasjon mellom ulike symptomvariasjoner og progresjon av demenssjukdom i to ulike demenstyper. Hovudspørsmålet er om psykiatriske symptomer sin effekt på kognisjon er kortvarig slik at behandling vil hjelpe også for kognisjon eller om skaden er så betydelig at ein tar med seg taper i kognisjon videre trass i bedring av symptomet. Vi viste at symptoma psykiatrisk symptom i stor grad markerer langvarige endringer. Konsekvensen at dette funnet er at fokus på vere på forebyggande arbeid og behandling bør kontinuere i langre tid. The Truth behind the Zeros: A New Approach to Principal Component Analysis of the Neuropsychiatric Inventory. Multivariate Behav Res. 2021 Jan-Feb;56(1):70-85. PMID: 32329370 er ein analyse av hovudmetoden vår Neuropsychiatric Inventory sin matematiske egenskaper i kompleksa analyser. Problemet er at spørreskjemaet i størt grad viser normale situasjon scora som 0. Dette medfører at data blir både binære og longitudinelle. Aktuell problemstilling er sentral i rekke andre psykometriske tester. Studien viser korleis en bedre kan ta høgd for dette. Studien er gjort i samanarbeid med internasjonale kjende forskarar som Cummings og Selbæk. Hovudarbeidet i prosjektet som er intervensjonstudie om bruk av cannabidiol for agitasjon i demens (CanADA) er desverre utsatt grunna pandemien. Denne er rapporter sjølvstendig. Grunna pandemi var eg i permisjon mykje av året (8mnd). Vi har 12 nye hjerner som venter på analyse som vil gjere vårt patologiske materiale mykjer bedre.
2020
Nevropsykiatriske symptom som angst, depresjon, psykose og agitasjon gir stor sjukdomsbyrde ved demensjukdommer. Årsaka til symtoma er ukjend som gjer det vanskelig å finne god behandling og gjev får svar til pasienter og pårørende. Prosjektet sitt mål er å belyse årsak til symptoms og peike vegen videre til ny behandling.Prosjektet har hatt progresjon i grunnleggene kliniske data med fleire sentrale publikasjoner som viser viktighet at nøysom metodikk, bruken av angstdempande og antidepressiva og sammenhengen mellom rask progresjon av kognitiv svikt og dei ulike symptoma. Vi kan no med betre nøyaktighet leite videre i det sentrale biologiske materiale i kommande fase. Siste del av prosjektet med forsøksvis utprøving av medisiner er allerede komt igang, dette rapporteres under eget prosjekt. Eg har jobba mykje med undervisning av helsepersonell både nasjonalt og lokalt, samt delteke med presentasjon på to internasjonale konferanser. Grunna COVID-19 har det vore stopp i deler av prosjektet da post-doc har vore kalla attende til klinisk drift under pandemien, sentral progresjon som publikasjoner og deltakelse i både nye søknader og internasjonale prosjekt er opna som vil gje mulighet for utenlandsopphold.
2019
Nevropsykiatriske symptomer som angst, depresjon, psykose og aggresjon er store utfordringer både i tidleg og sein demensbehandling. Prosjektet bruker data frå Vestlandet der ein har fulgt 224 pasienter i opp mot 15 år. Ved å bruke radiologiske, kliniske og patologiske data vil vi finne nye mekanismer og undersøke effekten cannabidol.Etter 6 mnd har vi utarbeide forsøksprotokoll for bruk av cannabidiol for aggresjon i Alzheimer sykdom(CanADA). CanADA skal vere ein blinda randomisert studie med 2 uker stabilisering og ikkje-medikamentelle tiltak før oppstart. Vi fekk konkuranseutsatte midler til 4 års prosjekt fra Helse Vest. Vi må revidere forsøksoppsett etter innspill fra kommune og tilpasse opplegg etter tilbud fra farmakologiselskap som kan produserer medisin. Dette er eit stort prosjekt som vil gi viktige kliniske svar. Den andre delen av prosjektet har god progresjon gjennom analysering av MR bilder med ny bedre programvare. Dette er data som det tar lang tid å analysere med har videre potensiale for å undersøke andre deler av sjukdomsprogresjon som kognitiv og funksjonell svikt. Vi arbeider med 2 artikler rundt To artikler er publisert i haust, og ytterligere tre er under utarbeiding med mål om innlevering 1. halvår 2020. Ein stipendiat vil vere tilknytta UiB og ein stipendiat UiS.
Vitenskapelige artikler
Castellanos-Perilla N, Borda MG, Cataño S, Giraldo S, Vik-Mo AO, Aarsland D, Rao RT

Specific depressive symptoms are related with different patterns of alcohol use in community-dwelling older adults.

Arch Gerontol Geriatr 2022 Jul-Aug;101():104696. Epub 2022 mar 27

PMID: 35364452

Borda MG, Jaramillo-Jimenez A, Giil LM, Tovar-Rios DA, Soennesyn H, Aarsland D

Body mass index trajectories and associations with cognitive decline in people with Lewy body dementia and Alzheimer's disease.

Health Sci Rep 2022 May;5(3):e590. Epub 2022 mai 2

PMID: 35509416

Giil LM, Aarsland D, Vik-Mo AO

Differentiating traits and states identifies the importance of chronic neuropsychiatric symptoms for cognitive prognosis in mild dementia.

Alzheimers Dement (Amst) 2021;13(1):e12152. Epub 2021 feb 20

PMID: 33665342

Borda MG, Jaramillo-Jimenez A, Oesterhus R, Santacruz JM, Tovar-Rios DA, Soennesyn H, Cano-Gutierrez CA, Vik-Mo AO, Aarsland D

Benzodiazepines and antidepressants: Effects on cognitive and functional decline in Alzheimer's disease and Lewy body dementia.

Int J Geriatr Psychiatry 2021 06;36(6):917-925. Epub 2021 jan 16

PMID: 33382911

Borda MG, Ayala Copete AM, Tovar-Rios DA, Jaramillo-Jimenez A, Giil LM, Soennesyn H, Gómez-Arteaga C, Venegas-Sanabria LC, Kristiansen I, Chavarro-Carvajal DA, Caicedo S, Cano-Gutierrez CA, Vik-Mo A, Aarsland D

Association of Malnutrition with Functional and Cognitive Trajectories in People Living with Dementia: A Five-Year Follow-Up Study.

J Alzheimers Dis 2021;79(4):1713-1722.

PMID: 33459715

Hellton KH, Cummings J, Vik-Mo AO, Nordrehaug JE, Aarsland D, Selbaek G, Giil LM

The Truth behind the Zeros: A New Approach to Principal Component Analysis of the Neuropsychiatric Inventory.

Multivariate Behav Res 2021 Jan-Feb;56(1):70-85. Epub 2020 apr 24

PMID: 32329370

Borda MG, Jaramillo-Jimenez A, Tovar-Rios DA, Ferreira D, Garcia-Cifuentes E, Vik-Mo AO, Aarsland V, Aarsland D, Oppedal K

Hippocampal subfields and decline in activities of daily living in Alzheimer's disease and dementia with Lewy bodies.

Neurodegener Dis Manag 2020 12;10(6):357-367. Epub 2020 sep 23

PMID: 32967534

Borda MG, Aarsland D, Tovar-Rios DA, Giil LM, Ballard C, Gonzalez MC, Brønnick K, Alves G, Oppedal K, Soennesyn H, Vik-Mo AO

Neuropsychiatric Symptoms and Functional Decline in Alzheimer's Disease and Lewy Body Dementia.

J Am Geriatr Soc 2020 Oct;68(10):2257-2263. Epub 2020 aug 1

PMID: 32738062

Vik-Mo AO, Giil LM, Borda MG, Ballard C, Aarsland D

The individual course of neuropsychiatric symptoms in people with Alzheimer's and Lewy body dementia: 12-year longitudinal cohort study.

Br J Psychiatry 2020 01;216(1):43-48.

PMID: 31506117

Kristoffer H. Hellton, Jeffrey Cumming, Audun Vik-Mo, Jan Erik Nordrehaug, Dag Aarsland, Geir Selbaek, & Lasse Melvaer Giil

The Truth Behind the Zeros: A New Approach to Principal Component Analysis of the Neuropsychiatric Inventory

2020

Deltagere
  • Tibor Hortobagyie Prosjektdeltaker
  • Miguel Germàn Borda Ph.d.-kandidat
  • Ketil Oppedal Prosjektdeltaker
  • Kenneth Idsøe Ph.d.-kandidat
  • Dag Årsland Leder av forskningsgruppe
  • Audun Osland Vik-Mo Prosjektleder

eRapport er utarbeidet av Sølvi Lerfald og Reidar Thorstensen, Regionalt kompetansesenter for klinisk forskning, Helse Vest RHF, og videreutvikles av de fire RHF-ene i fellesskap, med støtte fra Helse Vest IKT

Alle henvendelser rettes til Faglig rapportering, Helse Vest

Personvern  -  Informasjonskapsler